Choroby towarzyszące nadwadze i otyłości u psów oraz kotów

Wprowadzenie

Otyłość to choroba o podłożu żywieniowym, spotykana zarówno u psów, jak i kotów, przy czym szacuje się, że w Stanach Zjednoczonych może dotyczyć nawet 35% dorosłych psów i kotów. Istnieje wiele chorób towarzyszących nadwadze czy otyłości o obu tych gatunków, w tym choroby stawów, serca, cukrzyca czy niedoczynność tarczycy u psów.

Metody analizy

Do analizy danych wykorzystano karty pacjentów (psy oraz koty), którzy w 2013 roku odwiedzili ponad 850 szpitali dla zwierząt Banfield. Dane, które analizowano obejmowały ocenę kondycji ciała (z wykorzystaniem 5-cio stopniowej skali, gdzie 1= wychudzenie, 3= optymalna masa ciała, 5= otyłość), stan fizjologiczny (kastrowany/ niekastrowany) a także występowanie chorób przewlekłych, które mogą towarzyszyć nadwadze bądź otyłości: cukrzyca, choroby serca (kardiomiopatia, niewydolność serca, niedomykalność zastawki), choroba zwyrodnieniowa kości i stawów oraz niedoczynność tarczycy (wyłącznie psy). Dla każdej z tych chorób obliczano względne ryzyko (obliczane jako wskaźnik rozpowszechnienia, czyli prawdopodobieństwo nadwagi w przypadku, gdy zwierzę cierpi na chorobę przewlekłą vs. gdy choroba przewlekła nie występowała) oraz 95% przedział ufności, skorygowane o stan fizjologiczny (kastrowany/ niekastrowany).

Wyniki

Wśród kotów, 23,1% były to kocięta (w wieku poniżej 12 miesięcy), 20,9% stanowiły dorosłe, młode koty (w wieku 1- 3 lat), 37,2%- koty dojrzałe (3- 10 lat) a 18,8%- koty w podeszłym wieku (powyżej 10 lat). Wśród psów, 22,0% były to szczenięta, 23,3%- dorosłe, młode psy, 44,6%- psy dojrzałe i 10,1%- psy w podeszłym wieku. Ogólnie, u 30,3% kotów oraz 26,3% psów stwierdzona była nadwaga lub otyłość (BCS 4 lub 5). Osobniki, u których zdiagnozowano przewlekłe schorzenia będące przedmiotem zainteresowania, miały zwykle nadwagę lub otyłość, przy czym częstość występowania nadwagi/otyłości była większa u zwierząt z chorobą przewlekłą niż u zwierząt o prawidłowej masie ciała (tabela 1). Wszystkie choroby częściej były stwierdzane u zwierząt wysterylizowanych w porównaniu do zwierząt niewysterylizowanych (P< 0,00001 dla każdego porównania; tabela 2), przy czym częstotliwość występowania tych chorób była znacznie większa u kotów niż u psów. Względne ryzyko nadwagi lub otyłości u zwierząt ze stwierdzoną chorobą przewlekłą w porównaniu do zwierząt bez współistniejącej choroby przewlekłej, w przypadku choroby zwyrodnieniowej stawów, choroby serca oraz cukrzycy u kotów wynosi odpowiednio 1,39, 1,05 oraz 1,79 a u psów odpowiednio- 1,97, 1,55 oraz 2,09; w przypadku niedoczynności tarczycy u psów ryzyko to wynosi 2,73. Ponieważ stan fizjologiczny- sterylizacja, związany jest z występowaniem nadwagi/ otyłości, obliczenia zostały skorygowane właśnie do stanu fizjologicznego; w skrócie, obejmowało to obliczenie względnego ryzyka współistnienia nadwagi/otyłości z danym schorzeniem w populacji zwierząt wysterylizowanych oraz u zwierząt nie poddanych temu zabiegowi, a następnie połączenie obu tych wyliczeń w celu ustalenia skorygowanego względnego ryzyka. Ta średnia ważona z dwóch grup ryzyka spowodowała zmniejszenie wielkości względnego ryzyka nadwagi/otyłości związanego z każdą chorobą przewlekłą. Poza chorobami serca u kotów (p= 0,75), u zwierząt z przewlekłymi chorobami istotnie częściej stwierdzana była jednocześnie nadwaga lub otyłość (p< 0,0001).

Choroba	Ogólna częstotliwość występowania danej choroby w populacji kotów	% kotów z rozpoznaną określoną chorobą oraz nadwagą / otyłością	% kotów bez rozpoznanej określonej choroby, z nadwagą / otyłością	Ogólna częstotliwość występowania danej choroby w populacji psów	% psów z rozpoznaną określoną chorobą oraz nadwagą / otyłością	% psów bez rozpoznanej określonej choroby, z nadwagą / otyłością
Choroba zwyrodnienia kości i stawów	0,7 %	41,9 %	30,2 %	3,0 %	50,2 %	25,5 %
Choroby serca	0,1 %	31,8 %	30,3 %	0,3 %	40,6 %	26,3 %
Cukrzyca	0,9 %	54,0 %	30,0 %	0,3 %	54,7 %	26,2 %
Niedoczynność tarczycy	---	---	---	0,6 %	71,0 %	26,0 %

Tabela 1. Odsetek zwierząt z rozpoznaną chorobą przewlekłą oraz nadwagą bądź otyłością.

Choroba	Koty (n = 463,802) Względne ryzyko rozpoznania choroby przewlekłej z uwzględnieniem stanu fizjologicznego (kastrowane vs. niekastrowane)	Koty (n = 463,802) Względne ryzyko nadwagi / otyłości przy jednocześnie rozpoznanej chorobie przewlekłej, skorygowane ze względu na stan fizjologiczny	Psy (n = 2.281,039) Względne ryzyko rozpoznania choroby przewlekłej z uwzględnieniem stanu fizjologicznego (kastrowane vs. niekastrowane)	Psy (n = 2.281,039) Względne ryzyko nadwagi /otyłości jednocześnie rozpoznanej chorobie przewlekłej, skorygowane ze względu na stan fizjologiczny
Nadwaga/otyłość	5,60 (5,42 ; 5,79)	---	3,11 (3,09 ; 3,14)	---
Choroba zwyrodnieniowa kości i stawów	8,60 (6,45 ;11,47)	1,26 (1,21 ; 1,32)	4,00 (3,89 ; 4,11)	1,72 (1,70 ; 1,73)
Choroby serca	3,10 (2,10 ; 4,60)	0,98 (0,87 ; 1,10)	1,72 (1,62 ; 1,83)	1,44 (1,40 ; 1,48)
Cukrzyca	5,03 (4,18 ; 6,05)	1,65 (1,61 ; 1,70)	3,50 (3,22 ; 3,81)	1,84 (1,80 ; 1,88)
Niedoczynność tarczycy	---	---	4,32 (4,05 ; 4,60)	2,38 (2,36 ; 2,41)

Table 2. Względne ryzyko (95% przedział ufności).

Dyskusja

Psy oraz koty z nadwagą lub otyłością są znacznie bardziej narażone na rozwój pewnych chorób przewlekłych, które mają istotny wpływ na jakość życia zarówno zwierzęcia, jak i jego opiekuna. Odsetek pacjentów szpitali dla zwierząt Banfield z jedną z opisanych chorób przewlekłych jest stosunkowo niski; trzeba tu jednak pamiętać, że sporą część pacjentów Banfield stanowią zwierzęta młode a niska częstość występowania tych określonych chorób jest podobna do wcześniej zgłoszonej liczby 1 237.

 

Aby dokładniej scharakteryzować zależność pomiędzy tymi chorobami a nadwagą/ otyłością, potrzebne są wielowymiarowe analizy, uwzględniające potencjalne czynniki zakłócające i inne zidentyfikowane czynniki ryzyka, takie jak płeć, wiek i rasa. Ze względu na przekrojowy charakter tego badania, nie jest możliwe określenie, czy przewlekłe choroby poprzedzały, współwystępowały czy pojawiały się wtórnie do nadwagi czy otyłości. Tym niemniej, odkryte istotne powiązania sugerują, że rozpoznanie niektórych chorób przewlekłych jest doskonałą okazją do edukowania opiekunów zwierząt w zakresie prawidłowej diety oraz regularnej kontroli masy ciała oraz ich znaczenia w zmniejszeniu ryzyka występowania pewnych schorzeń towarzyszących nadwadze i otyłości.