วิธีทดสอบการแพ้อาหารให้ประสบความสำเร็จ
นอกจากขั้นตอนและวิธีการทดสอบการแพ้อาหารอย่างถูกต้องแล้ว Dr. Vandre Clear ได้อธิบายถึงวิธีที่จะช่วยให้การทดสอบอาหารสำหรับภาวะภูมิแพ้ที่มีความท้าทายทั้งจากความร่วมมือของเจ้าของสัตว์เลี้ยง การลงมือปฏิบัติรวมทั้งการแปลผลที่ได้ให้เป็นไปอย่างราบรื่นและประสบความสำเร็จ (แปลโดย น.สพ. พีระ มานิตยกุล)
การสื่อสารกับเจ้าของสัตว์
สัตวแพทย์จะต้องให้ความรู้แก่เจ้าของสัตว์เลี้ยงว่าสัตว์สามารถพัฒนาอาการแพ้โปรตีนได้ทุกชนิด ไม่ว่าจะเป็นจากพืชหรือสัตว์ เจ้าของสัตว์มักคิดว่าสัตว์กินอาหารแบบนี้มาตลอดแต่ไม่พบว่ามีอาการแพ้อย่างใด “ในการทดสอบอาหารต้องตัดส่วนผสมทุกชนิดที่สัตว์เคยได้รับ” (รูปที่ 1) เพราะการได้รับสารก่อภูมิแพ้ปริมาณเล็กน้อยก็สามารถทำให้อาการรุนแรงมากขึ้นหรือไม่พบการเปลี่ยนแปลงที่ดีในช่วงที่ทำการทดสอบ
สัตวแพทย์ยังต้องทำความเข้าใจกับแนวคิดที่ว่าธัญพืชกระตุ้นให้เกิดการแพ้ ซึ่งในความเป็นจริงไม่ได้มีโอกาสมากไปกว่าโปรตีนจากสัตว์อื่นๆเลย ธัญพืชและโปรตีนจากพืชตัวอื่นๆ ถูกใส่มาในอาหารเพื่อเป็นแหล่งโปรตีนชั้นดีที่ย่อยง่าย ไม่ได้ใส่มาเป็นสารเติมเต็ม ผู้ผลิตอาหารสัตว์หลายรายใช้ถั่วเขียวหรือมันฝรั่งซึ่งสัตว์สามารถเกิดอาการไม่พึงประสงค์ได้ สัตวแพทย์ต้องเตรียมตัวเจ้าของสัตว์ให้รับมือกับความเข้มงวด ค่าใช้จ่ายที่เกิดขึ้น และหลีกเลี่ยงอันตรายที่มองไม่เห็นเพื่อให้ผลการทดสอบอาหารออกมาดีที่สุด สัตวแพทย์ยังต้องทำความเข้าใจกับแนวคิดที่ว่าธัญพืชกระตุ้นให้เกิดการแพ้ ซึ่งในความเป็นจริงไม่ได้มีโอกาสมากไปกว่าโปรตีนจากสัตว์อื่นๆเลย ธัญพืชและโปรตีนจากพืชตัวอื่นๆ ถูกใส่มาในอาหารเพื่อเป็นแหล่งโปรตีนชั้นดีที่ย่อยง่าย ไม่ได้ใส่มาเป็นสารเติมเต็ม ผู้ผลิตอาหารสัตว์หลายรายใช้ถั่วเขียวหรือมันฝรั่งซึ่งสัตว์สามารถเกิดอาการไม่พึงประสงค์ได้ สัตวแพทย์ต้องเตรียมตัวเจ้าของสัตว์ให้รับมือกับความเข้มงวด ค่าใช้จ่ายที่เกิดขึ้น และหลีกเลี่ยงปัญหาที่มองไม่เห็นเพื่อให้ผลการทดสอบอาหารออกมาดีที่สุดหลีกเลี่ยงปัญหาที่มองไม่เห็น
ช่วงที่ทำการทดสอบอาหารควรให้สัตว์เลี้ยงทุกตัวในสปีชี่ส์เดียวกันได้รับอาหารเหมือนกันเพื่อลดการปนเปื้อน การรับสารแปลกปลอมที่มองไม่เห็น ผ่านการใช้ชามอาหาร/ชามน้ำร่วมกัน หรือแม้แต่การเลียอาหารตามพื้นผิวต่างๆ สามารถทำให้การทดสอบอาหารผิดเพี้ยนได้ เจ้าของสัตว์มักลำบากใจกับการที่ต้องงดขนมขบเคี้ยวหรือของเล่นที่ปรุงแต่งรสชาติ สัตวแพทย์ต้องแนะนำเจ้าของให้ใช้ของเล่นขบเคี้ยวที่ปราศจากการปรุงแต่งรสหรือมีโปรตีนจากพืชและสัตว์ปนอยู่ (รูป2) สัตวแพทย์ยังต้องมีความรู้ความเข้าใจในโภชนาการมากพอที่จะอธิบายเจ้าของสัตว์เลี้ยงถึงที่มาที่ไปในการงดอาหารแต่ละชนิด รวมถึงข้อควรปฏิบัติต่างๆเพื่อให้การทดสอบอาหารเป็นไปด้วยดี
ระยะเวลาของการทดสอบอาหาร
ระยะเวลาของการทดสอบอาหารอยู่ที่ 8 สัปดาห์ และเห็นผลชัดสุดที่ 12 สัปดาห์ [1] ผลลัพธ์ที่ได้คืออาการคันลดลง สามารถลดยาควบคุมอาการ ที่ 6-8 สัปดาห์ และจะเห็นผลชัดเจนสุดที่ 10-12 สัปดาห์
การให้ยาควบคุมอาการคันมีความจำเป็นในช่วงแรกของการทดสอบอาหาร (รูป 3) เมื่อเวลาผ่านไปจึงค่อยๆลดยาลงหรืองดยาเพื่อประเมินผลของการเปลี่ยนอาหาร หากมีการเปลี่ยนแปลงที่ดีขึ้นน้อยมากหรือไม่มีเลย และ/หรือร่วมกับการที่ยังต้องใช้ยาควบคุมอาการ ใน 8 สัปดาห์ ให้เปลี่ยนไปหาสาเหตุอื่นของอาการคัน หากมีการแพ้มากกว่า 1 สาเหตุที่ยังไม่ได้รับการวินิจฉัยหรือควบคุม ส่งผลการทดสอบอาหารไม่ได้ผลดีเช่นเดียวกัน ในสัตว์ป่วยที่มีภาวะภูมิแพ้อาหารจะมีอาการของระบบทางเดินอาหารที่ดีขึ้น ใน 4-6 สัปดาห์หลังเปลี่ยนอาหาร
สิงที่ควรและไม่ควรทำ
สิ่งที่ควรทำ: ปรับมาใช้ยาป้องกันปรสิตภายนอก/ภายในชนิดหยดหลังหรือชนิดกินที่ไม่มีการปรุงแต่งรส เพราะโปรตีนในสารแต่งรสอาจทำให้เกิดอาการแพ้ได้
สิ่งที่ไม่ควรทำ: การใช้อาหารสำเร็จรูปตามท้องตลาดในการทดลองอาหาร (รูป 4)
สัตวแพทย์ต้องมั่นใจว่าเจ้าของได้ให้ประวัติข้อมูลเกี่ยวกับอาหาร ขนมขบเคี้ยว การให้ยา การป้องกันปรสิต การกินอาหารคนของสัตว์ป่วยอย่างครบถ้วน หากมีการเลี้ยงสัตว์ชนิดอื่นร่วมด้วย ต้องทราบว่ามีโอกาสในการกินอาหารร่วมกันหรือไม่ ปัจจุบันมีอาหารมากมายหลายชนิด ทำให้ยากที่จะหา novel protein หรือโปรตีนที่สัตว์ไม่เคยได้รับมาก่อนเลย อาหารที่มี novel protein ที่ถูกไฮโดรไลซ์ หรืออาหารปรุงเองที่มี novel protein มักให้ผลดีในการทดสอบอาหาร แต่มีสัตว์ป่วยบางตัวที่ยังแสดงอาการแพ้ต่ออาหารเหล่านี้ ถ้าหากอาหารชนิดหนึ่งใช้ไม่ได้ผล ให้ลองเปลี่ยนเป็นอาหารอีกชนิดรวมถึงสอบถามเจ้าของอีกว่าสัตว์เคยได้รับอาหารใดไปบ้างหรือมีความผิดพลาดในการจำกัดอาหารหรือไม่
Vandre Clear
DVM
สหรัฐอเมริกา
Dr. Clear received her DVM from The Ohio State University in 2009. She completed a specialized private practice internship in Internal Medicine and Critical Care, then practiced as an emergency clinician and general practitioner for the next three years. However, with a developing interest in dermatology she left general practice and completed her residency in dermatology at Michigan State University in 2015.
แหล่งอ้างอิง
- Olivry T, Mueller R, Prélaud P. Critically appraised topic on adverse food reactions of companion animals (1): duration of elimination diets. BMC Vet Res 2015;11:225.
